ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Γ΄ ΤΑΞΗ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 3 ΩΡΕΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΔΥΟ (2)
Α: ΚΕΙΜΕΝΟ
«Ποιος θα αμφισβητήσει ότι είναι έμφυτη η τάση του ανθρώπου να καλύψει τις ανάγκες του, να εξυψώσει το «εγώ» του; Και ποιος πάλι θα δεχθεί ότι το κοινωνικοποιημένο άτομο, αυτό που ζει, κινείται, δημιουργεί μέσα στην κοινωνία και έχει συναίσθηση του ρόλου του, δεν αισθάνεται την ανάγκη να υπηρετήσει με τις πράξεις του την ομάδα, μέλος ενεργό της οποίας είναι; Εύλογα λοιπόν τίθεται το ερώτημα: τι πρέπει να κάνει ο άνθρωπος, να υπηρετεί το ατομικό ή το κοινωνικό συμφέρον; Διαφορετικά διατυπωμένο: πρέπει να προέχει το ΕΓΩ ή το ΕΜΕΙΣ ως άξονας σκέψης και συμπεριφοράς του ατόμου; Η απάντηση δείχνει σύνθετη.
Η υπηρέτηση και μόνο του ατομικού συμφέροντος από τα μέλη της κοινωνίας θα αποβεί μοιραία τόσο για το άτομο όσο και για την πολιτεία. Αν εξαιρεθεί το βραχυπρόθεσμο όφελος για κάθε άτομο, είναι βέβαιο ότι η πολιτεία θα γνωρίσει την παρακμή. Γιατί φυσικά, η αθροιστική λογική σύμφωνα με την οποία η κοινωνία, που είναι σύνολο ατόμων, θα προοδεύσει, εφόσον το κάθε μέλος χωριστά θα ωφεληθεί, δεν ισχύει. Και δεν ισχύει, γιατί δυστυχώς τα ατομικά συμφέροντα συχνότατα είναι αλληλοσυγκρουόμενα. Έτσι θα υπερισχύσει το πιο δυνατό άτομο ή ομάδα ή τάξη που θα επιβάλλει τη δύναμή της και το συμφέρον της στα υπόλοιπα μέλη. Οδεύουμε δηλαδή προς μια κοινωνία Ζούγκλας, όπου θα ισχύει το δίκαιο του ισχυρότερου. Αναπόφευκτα η παρακμή της κοινωνίας θα συμπαρασύρει και τα άτομα όσο και αν για λίγο ωφελήθηκαν.
Όμως πρέπει να σημειώσω ότι η υπηρέτηση του ατομικού συμφέροντος, κάτω από προϋποθέσεις είναι κάποτε θεμελιακός παράγοντας για την ατομική και κοινωνική ανάπτυξη. Είναι λάθος λοιπόν να επιμένουμε στο στερεότυπο «κάθε υπηρέτηση ατομικού συμφέροντος είναι αρνητική και καταδικαστέα». Κι αυτό γιατί η πρόοδος του ατόμου επιτυγχάνεται μόνο και εφόσον υπάρχει κίνητρο που μεταφράζεται σε άμεσο κέρδος. Τότε, λοιπόν, το άτομο δραστηριοποιείται, παράγει, αναλαμβάνει, πρωτοβουλίες και είναι φυσικό να επιτυγχάνει την εκπλήρωση των στόχων του. Η υπηρέτηση του προσωπικού συμφέροντος όμως, συνειδητά ή ασυνείδητα, προάγει και το κοινωνικό συμφέρον. Έτσι για παράδειγμα ο επιχειρηματίας που επεκτείνει τις επενδύσεις του ανοίγοντας μια νέα παραγωγική μονάδα, έστω και αθέλητα βοηθά το κοινωνικό σώμα, αφού προσλαμβάνει και απορροφά εργατικό δυναμικό.
Προχωρώντας ακόμη περισσότερο τη σκέψη μας, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η υπηρέτηση του κοινού και μόνο συμφέροντος δεν μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα. Και είναι λογικό, αφού, πρώτον εκλείπει το κίνητρο που προαναφέραμε και, δεύτερον, λειτουργεί ισοπεδωτικά για τα άτομα, που λογίζονται ? κάτω από μια τέτοια θεώρηση- ως γρανάζια παραγωγής της κοινωνίας. Η ατομικότητα, η μοναδικότητα, ο σεβασμός στην προσωπικότητα καταρρακώνονται εν ονόματι του συλλογικού καλού.
Βέβαια, δεν πρέπει να νομίσει κανείς ότι το να υπηρετούμε το κοινωνικό συμφέρον είναι μόνο κακό. Αντίθετα, στην περίπτωση που η υπηρέτηση αυτή δεν αντίκειται στο ατομικό συμφέρον, συνεπάγεται την ολοκλήρωση της πολιτείας, την οικονομική πρόοδό της, την ευνομία, την αρμονική συμβίωση και όλα όσα συνθέτουν μια υγιή κοινωνία. Και αυτά ως αποτέλεσμα της έλλειψης του ατομικισμού, του αθέμιτου ανταγωνισμού και του άκρατου εγωισμού, αλλά και της παρουσίας της οξυμμένης κοινωνικής συνείδησης, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας.
?Ωστόσο, επιμένω: Το δίλημμα είναι ψευδές. Ούτε το ένα, ούτε το άλλο ισχύουν αποκλειστικά. Η ολοκλήρωση του ατόμου και η κοινωνική πρόοδος θα επέλθουν μόνο και εφόσον τα άτομα μιας κοινωνίας αγωνίζονται για το κοινό καλό στο βαθμό που δεν βλάπτει τα ατομικά τους συμφέροντα, και ακόμη όταν παλεύουν για το προσωπικό τους συμφέρον με μέσα και τρόπους θεμιτούς, αλλά και στο βαθμό που δεν αντίκειται αυτό στο ευρύτερο κοινωνικό συμφέρον. Τα διλήμματα λοιπόν τέτοιου είδους είναι για αφελείς.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Α: Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (120 λέξεις)
Μονάδες: 25
Β1: Να επισημάνετε δύο (2) τρόπους με τους οποίους έχει αναπτυχθεί η 3η παράγραφος του κειμένου.
Μονάδες: 8
Β2: Ποια συλλογιστική πορεία ( παραγωγική ?επαγωγική) ακολουθεί ο συγγραφέας στην 3η παράγραφο;( Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας)
Μονάδες: 5
Β3: Να γράψετε από ένα (1) ένα συνώνυμο και ένα (1) αντώνυμο για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.
Μονάδες:5
Β4: Να αναπτύξετε την υπογραμμισμένη πρόταση του κειμένου σε μια παράγραφο. ( 10 σειρές)
Μονάδες: 12
B5: Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκει το κείμενο; (να δικαιολογήσετε την απάντησή σας)
Β6: πως επιτυγχάνεται η συνοχή στην 2η παράγραφο
Μονάδες: 5
Γ: Στο κείμενο που σας δόθηκε ο συγγραφέας αναλύει τη σχέση κοινωνικού και ατομικού συμφέροντος.
Με αφορμή αυτό το γεγονός , να εκφωνήσετε μια ομιλία προς τους συμμαθητές σας στην οποία να αναφέρετε τη σημασία διαμόρφωσης συλλογικής συνείδησης στη σημερινή εποχή και τους τρόπους με τους οποίους το σχολείο θα συντελέσει προς αυτή την κατεύθυνση.
Μονάδες: 40
Παπασαράντος Θεόδωρος, φιλόλογος